De grote sprong vooruit

Niks levert zo’n goede resultaten op als de drang om jezelf te verbeteren. Het videogame landschap is bezaaid met vervolgen die het originele werk vrijwel overbodig maken. Een goed voorbeeld hiervan is Gradius II. Niet zomaar een shoot ‘em up, maar de bewerkstelliging van niet gerealiseerde idealen.

Gradius II is typisch zo’n vervolg dat eigenlijk op alle fronten beter is dan zijn voorganger. Gradius was in 1985 nog een kleine revelatie, maar in de drie jaar tijd die tussen beide games zat was er veel veranderd. Konami was een grote speler in de speelhal, maar ondervond ondertussen ook geduchte concurrentie. Dus was het aan de bedenkers van Gradius om hun eigen meesterwerk te evenaren.

Het hielp ongetwijfeld dat de serie in de tussentijd al een paar mutaties was ondergaan. Belangrijk was de release van de arcadegame Salamander (of Life Force, afhankelijk van je regio). Dit was een experimentele shoot ‘em up die flink wat inspiratie putte uit Gradius. Tegelijkertijd verscheen op de MSX thuiscomputer Nemesis, dat in 1987 werd opgevolgd door Nemesis 2 op hetzelfde systeem.

Deze drie games waren onlosmakelijk met Gradius verbonden, maar maakten geen aanspraak op de titel Gradius II. Nee, die titel was weggelegd voor het officiële vervolg, dat buiten Japan overigens door het leven ging als Vulcan Venture. Die Westerse naam is al lang en breed uit ons collectieve geheugen geschrapt, dus zal ik Gradius II aanhouden als de officiële titel in dit stukje.

Nou, wat maakt dit dan zo bijzondere shoot ‘em up? In het kort komt het erop neer dat Gradius II dezelfde sprong in kwaliteit maakt als bijvoorbeeld een Super Mario Bros. naar Super Mario Bros. 3, of Ghosts ’n Goblins naar Ghouls ’n Ghosts. Het is meteen herkenbaar als een Gradius game, maar onder het herkenbare voorkomen gaan tal van quality of life verbeteringen schuil.

Het meest in het oog springend is de presentatie. Het zal geen toeval zijn dat level 1 bestaat uit felrode zonnen waaruit vlammende draken tevoorschijn komen. Deze game wilt echt gezien worden. Plaats zo’n unit in de speelhal en de exotische omgevingen lokken omstanders massaal naar het beeldscherm. Iedereen wilt vervolgens wel plaatsnemen in Vic Viper, het iconische, doch fragiele ruimteschip.

Al vliegend door vijandelijk terrein wordt je bijgestaan door een lekkere soundtrack. Goede muziek is een soort trademark van Konami en Gradius II stel zeker niet teleur. Men ging op dezelfde voet verder als in Gradius, wat resulteerde in een geluid dat even herkenbaar als vers is. Opvallend is de aanwezigheid van een stem die bepaalde keuzes voor je uitspreekt. Erg verlegen is deze persoon niet, want als je weer eens sterft spoort ie je aan tot meer oefening. En dat is goed advies.

De bepantsering van je ruimteschip is weer om te huilen, maar je hebt nou wel de vrijheid om uit verschillende arsenalen te kiezen. Er zijn vier varianten van Vic Viper, elk met een uniek upgrade pad. Zo zijn er niet alleen schepen met de standaard laser, maar ook met de Ripple Laser uit Salamander. Verder heb je hier de keuze tussen het welbekende Shield en het veel praktischere Force Field.

Deze keuzevrijheid doet wonderen voor de speelbaarheid van de game. Mijn persoonlijke voorkeur is het arsenaal met de Two-Way Missile en Ripple Laser. Toegegeven, die laser is niet altijd even handig, maar dubbele bommen komen in elk level wel van pas. De mogelijkheid om Vic Viper naar eigen voorkeur aan te passen zou in alle vervolgen terugkeren, maar de invloed van deze game rijkt veel verder.

Zo maken we hier voor het eerst kennis met de speed zone, een level waarin de achtergrond op levensgevaarlijk hoge snelheid voorbij scrollt. Net als je denkt dat je de game een beetje onder de knie hebt drukken de makers op het gaspedaal en ben je geheel afhankelijk van je reflexen om heelhuids de eindstreep te halen. En de pret houdt hier niet op, want meteen volgt een brute boss-rush.

Deze boss-rush is een vrij grote bottleneck. Vijf bazen uit Gradius en Salamander passeren de revue, gevolgd door een nieuwe baas. De moeilijkheid schiet merkbaar omhoog en de speed zone en boss rush scheiden het kaf van het koren alvorens je het laatste level kan betreden. Deze hoge moeilijkheid zou typerend voor de rest van de serie worden, beginnende met het gefaalde Gradius III.

De moeilijkheid van Gradius II kan nog best een probleem zijn als je vooral de verschillende console versies van Gradius bent gewend. Als arcadegame moest het natuurlijk wel het nodige geld in het laatje brengen, iets dat voornamelijk werd gerealiseerd door zoveel mogelijk continues uit de speler te persen. Aan de andere kant is het zeer goed ontworpen en kan je het met genoeg oefening zeker uitspelen.

Wat dit betreft helpt het dat de eerste twee levels redelijk genadig zijn voor de speler. Level 1 ziet er met zijn vurige omgeving best intimiderend uit, maar is goed te doen. Hetzelfde geldt voor level 2, waarin je een H.R. Giger-achtige basis binnenvliegt. Deze lijkt uit een Contra game te komen, en in de praktijk vergaar je hier waarschijnlijk de laatste power-ups voor een volledig arsenaal.

Toch zal je merken dat de game vanaf level 3 best pittig is, zelfs op volle oorlogssterkte. Of wellicht juist op volle oorlogssterkte. Het zou geen Gradius game zijn zonder een dynamische moeilijkheid, dus verwacht veel meer weerstand naarmate je meer power-ups hebt. Op een gegeven moment duikt er zelfs een vijand op die van achteren je Options probeert af te snoepen. De hufter!

Dit soort onderhandse praktijken zijn tot op zekere hoogte vervelend, maar maken de game ook enorm memorabel. En alle moeite die je in de game steekt is niet voor niets, want aan het einde van de rit wacht je een weerloos hoofd, dat je lekker aan gort mag knallen. Heerlijk, alle frustratie botvieren op een hoofd dat je neerbuigend toespreekt.

Zoals dat gaat met oude arcadegames kan je het tegenwoordig ook spelen zonder de financiële last die telkens verliezen met zich meebrengt. In Japan was ooit een zeer degelijke Gradius I & II collectie uitgebracht voor de Playstation, maar zie die tegenwoordig nog maar eens te vinden. Beter is Gradius Collection voor de Playstation Portable, waarop je vijf games voor de prijs van één krijgt. Dat zijn toch de betere deals.

Of misschien ook niet. Dit soort shoot ‘em ups komen toch beter tot hun recht wanneer je ze op een degelijke televisie speelt. Gelukkig is Gradius II ook te downloaden voor de PS3 en zelfs de Virtual Console van de Wii. De Wii variant heeft mijn persoonlijke voorkeur, aangezien deze er net wat strakker uitziet als je het systeem in RGB op een CRT televisie hebt aangesloten.

Maar welke versie je uiteindelijk ook speelt, je ontkomt er niet aan om heel veel oefening in de game te stoppen als je het onderste uit de kan wilt halen. No pain no gain is hier zeker van toepassing, maar daar staat wel tegenover dat vergelijkbare games in de toekomst minder moeilijk zullen lijken. Tenminste, zolang je Gradius III en IV maar links laat liggen…

[Gradius II | Arcade]

Screenshots gesourced via Mobygames.com